{"id":44004,"date":"2024-04-15T07:04:24","date_gmt":"2024-04-15T01:34:24","guid":{"rendered":"https:\/\/hindi.nvshq.org\/?p=44004"},"modified":"2024-04-15T07:04:24","modified_gmt":"2024-04-15T01:34:24","slug":"comptroller-and-auditor-general-or-cag-information-in-hindi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/hindi.nvshq.org\/comptroller-and-auditor-general-or-cag-information-in-hindi\/","title":{"rendered":"\u092d\u093e\u0930\u0924 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0915 \u092e\u0939\u093e\u0932\u0947\u0916\u093e \u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u0915 \u0938\u0940\u090f\u091c\u0940 | Comptroller and Auditor General or CAG information in hindi"},"content":{"rendered":"\n

\u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u0926\u0947\u0936 \u092e\u0947\u0902 \u0936\u093e\u0938\u0928 \u0935\u094d\u092f\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u0926\u0941\u0930\u0941\u0938\u094d\u0924 \u092c\u0928\u093e\u092f\u0947 \u0930\u0916\u0928\u0947 \u0939\u0947\u0924\u0941 \u0938\u0902\u0935\u093f\u0927\u093e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u092c\u0939\u0941\u0924 \u0938\u0940 \u0935\u094d\u092f\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u0915\u0940 \u0917\u092f\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0932\u0917 \u0905\u0932\u0917 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u094b\u0902 \u0915\u094b \u0938\u092e\u094d\u0939\u093e\u0932\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0905\u0928\u0947\u0915 \u092a\u0926 \u092c\u0928\u093e\u092f\u0947 \u0917\u090f \u0939\u0948\u0902, \u091c\u093f\u0938\u0938\u0947 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0935\u094d\u092f\u0935\u0938\u094d\u0925\u093e \u092c\u0947\u0939\u0924\u0930 \u092c\u0928\u0940 \u0930\u0939\u0947\u0964 \u0910\u0938\u0947 \u0939\u0940 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u092e\u0947\u0902 \u090f\u0915 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u092a\u094b\u0938\u094d\u091f \/ \u092a\u0926 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0928\u093e\u092e \u0939\u0948 – Comptroller and Auditor General<\/strong>. \u0907\u0938\u0947 \u0938\u0902\u0915\u094d\u0937\u093f\u092a\u094d\u092a\u094d\u0924 \u092e\u0947\u0902 CAG \u092d\u0940 \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0939\u093f\u0902\u0926\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0938\u0947 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0915 \u092e\u0939\u093e\u0932\u0947\u0916\u093e \u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u0915 \u0938\u0940\u090f\u091c\u0940 <\/strong>\u0915\u0947 \u0928\u093e\u092e \u0938\u0947 \u092d\u0940 \u091c\u093e\u0928\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 CAG \u0915\u0947 \u0915\u0902\u091f\u094d\u0930\u094b\u0932\u0930 \u0914\u0930 \u0911\u0921\u093f\u091f\u0930 \u091c\u0928\u0930\u0932 \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u093e\u0932\u092f \u0928\u092f\u0940 \u0926\u093f\u0932\u094d\u0932\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u094d\u0925\u093f\u0924 \u0939\u0948\u0964\u0906\u091c \u0907\u0938 \u0932\u0947\u0916 \u092e\u0947\u0902 \u0939\u092e \u0906\u092a \u0915\u094b \u0907\u0938\u0940 \u092a\u0926 \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902 \u091c\u093e\u0928\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0926\u0947\u0902\u0917\u0947\u0964 \u0938\u093e\u0925 \u0939\u0940 \u0906\u092a \u0915\u094b \u0935\u0930\u094d\u0924\u092e\u093e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0907\u0938 \u092a\u0926 \u092a\u0930 \u0905\u092d\u0940 \u0924\u0915 \u0930\u0939 \u091a\u0941\u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0915 \u092e\u0939\u093e\u0932\u0947\u0916\u093e \u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u0915\u094b\u0902<\/strong> \u0915\u0947 \u092c\u093e\u0930\u0947 \u092e\u0947\u0902\u0964 \u091c\u093e\u0928\u0928\u0947 \u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u092a\u0942\u0930\u0947 \u0932\u0947\u0916 \u0915\u094b \u0905\u0935\u0936\u094d\u092f \u092a\u095d\u0947\u0902 –<\/p>\n\n\n

\n
\"Comptroller<\/figure><\/div>\n\n\n

Comptroller and Auditor General or CAG<\/h2>\n\n\n\n

\u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0915 \u090f\u0935\u0902 \u092e\u0939\u093e\u0932\u0947\u0916\u093e\u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u0915 \u0915\u093e \u092a\u0926 \u0939\u092e\u093e\u0930\u0947 \u092d\u093e\u0930\u0924\u0940\u092f \u0938\u0902\u0935\u093f\u0927\u093e\u0928 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u093f\u0924 \u092a\u0926 \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u0915\u0947 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0902\u0935\u093f\u0927\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0905\u0927\u094d\u092f\u093e\u092f 5 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0930\u094d\u0923\u0928 \u0915\u093f\u092f\u093e \u0917\u092f\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u0926 \u092a\u0930 \u0906\u0938\u0940\u0928 \u0935\u094d\u092f\u0915\u094d\u0924\u093f \u0938\u0902\u0935\u093f\u0927\u093e\u0928 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0938\u094d\u0925\u093e\u092a\u093f\u0924 \u090f\u0915 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0938\u092d\u0940 \u0930\u093e\u091c \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0947 \u0939\u0930 \u0924\u0930\u0939 \u0915\u0947 \u0932\u0947\u0916\u094b\u0902 \u0915\u093e \u0911\u0921\u093f\u091f \u092f\u093e\u0928\u0940 \u0909\u0928\u0915\u0940 \u0938\u0924\u094d\u092f\u0924\u093e \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0902\u091a \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0926\u0947\u0936 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0923 \u0914\u0930 \u092e\u0939\u093e\u0932\u0947\u0916\u093e\u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u0915 (Comptroller and Auditor General) \u0915\u0940 \u0928\u093f\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924\u093f \u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u092a\u0924\u093f \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 Comptroller and Auditor General<\/strong> \u092f\u093e\u0928\u0940 \u0915\u093f CAG \u0939\u0940 \u092d\u093e\u0930\u0924\u0940\u092f \u0932\u0947\u0916\u093e \u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u093e \u0914\u0930 \u0932\u0947\u0916\u093e \u0938\u0947\u0935\u093e \u0915\u093e \u092d\u0940 \u092e\u0941\u0916\u093f\u092f\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 <\/p>\n\n\n\n

\u0935\u0930\u094d\u0924\u092e\u093e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0915\u0948\u0917 \u0938\u0902\u0938\u094d\u0925\u093e \u0915\u0947 \u092a\u094d\u0930\u092e\u0941\u0916<\/strong> –  \u0917\u093f\u0930\u0940\u0936 \u091a\u0902\u0926\u094d\u0930 \u092e\u0942\u0930\u094d\u092e\u0942 \u0939\u0948\u0902<\/strong>, \u091c\u094b \u0915\u093f 14\u0935\u0947\u0902 \u0928\u093f\u092f\u0928\u094d\u0924\u094d\u0930\u0915 \u090f\u0935\u0902 \u092e\u0939\u093e\u0932\u0947\u0916\u093e\u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u0915 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u091c\u093e\u0928\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0926\u0947 \u0926\u0947\u0902 \u0915\u093f \u0938\u0902\u0935\u093f\u0927\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u0915\u0947 \u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0915 \u0914\u0930 \u092e\u0939\u093e\u0932\u0947\u0916\u093e \u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u0915 \u0939\u094b\u0917\u093e \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u092d\u093e\u0930\u0924 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930 \u0915\u0940 \u0930\u093f\u092a\u094b\u0930\u094d\u091f \u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u092a\u0924\u093f \u0915\u094b \u0914\u0930 \u0938\u092d\u0940 \u0930\u093e\u091c\u094d\u092f \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0930\u093f\u092a\u094b\u0930\u094d\u091f \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u0930\u093e\u091c\u094d\u092f\u092a\u093e\u0932 \u0915\u094b \u0926\u0947\u0928\u093e \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964 <\/p>\n\n\n\n

Comptroller and Auditor General or CAG Highlights <\/h3>\n\n\n\n
\u0906\u0930\u094d\u091f\u093f\u0915\u0932 \u0915\u093e \u0928\u093e\u092e <\/strong><\/td>Comptroller and Auditor General or CAG information<\/strong><\/td><\/tr>
\u0938\u0902\u0935\u093f\u0927\u093e\u0928 \u092e\u0947\u0902 \u0935\u0930\u094d\u0923\u0928 <\/td>\u0905\u0928\u0941\u091a\u094d\u091b\u0947\u0926 148, \u0905\u0928\u0941\u091a\u094d\u091b\u0947\u0926 149, \u0905\u0928\u0941\u091a\u094d\u091b\u0947\u0926 150, \u0905\u0928\u0941\u091a\u094d\u091b\u0947\u0926 151 \u0914\u0930 (\u0905\u0928\u0941\u091a\u094d\u091b\u0947\u0926 279) <\/td><\/tr>
\u0906\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u093f\u0915 \u0935\u0947\u092c\u0938\u093e\u0907\u091f <\/td>\u0915\u0948\u0917 \u0915\u0940 \u0911\u092b\u093f\u0938\u093f\u092f\u0932 \u0935\u0947\u092c\u0938\u093e\u0907\u091f <\/strong><\/a><\/td><\/tr>
\u0935\u0930\u094d\u0924\u092e\u093e\u0928 \u0938\u0940\u090f\u091c\u0940 <\/td>\u0936\u094d\u0930\u0940 \u0917\u093f\u0930\u0940\u0936 \u091a\u0902\u0926\u094d\u0930 \u092e\u0941\u0930\u094d\u092e\u0942 <\/td><\/tr>
\u0935\u0930\u094d\u0924\u092e\u093e\u0928 \u0935\u0930\u094d\u0937 <\/td>2023<\/td><\/tr><\/tbody><\/table><\/figure>\n\n\n\n

\u091c\u093e\u0928\u093f\u092f\u0947 \u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0915 \u090f\u0935\u0902 \u092e\u0939\u093e\u0932\u0947\u0916\u093e\u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u0915\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0928\u093f\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924\u093f \u0914\u0930 \u0909\u0928\u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u0915\u093e\u0932 <\/h2>\n\n\n\n

\u091c\u0948\u0938\u0947 \u0915\u093f \u0905\u092d\u0940 \u0932\u0947\u0916 \u0915\u0947 \u092e\u093e\u0927\u094d\u092f\u092e \u0938\u0947 \u0906\u092a \u0928\u0947 \u091c\u093e\u0928\u093e \u0915\u093f \u0926\u0947\u0936 \u0915\u0947 \u0915\u0948\u0917 \u092a\u094d\u0930\u092e\u0941\u0916 \u0915\u0940 \u0928\u093f\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924\u093f \u092d\u093e\u0930\u0924 \u0915\u0947 \u0930\u093e\u0937\u094d\u091f\u094d\u0930\u092a\u0924\u093f (President) \u0915\u0947 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0915\u0940 \u091c\u093e\u0924\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u0905\u0928\u0941\u091a\u094d\u091b\u0947\u0926 148 \u0915\u0947 \u0924\u0939\u0924 \u0938\u0940\u090f\u091c\u0940 (CAG) \u0915\u0940 \u0928\u093f\u092f\u0941\u0915\u094d\u0924\u093f, \u0936\u092a\u0925 \u0914\u0930 \u0938\u0947\u0935\u093e \u0938\u0947 \u0938\u0902\u092c\u0902\u0927\u093f\u0924 \u091c\u093e\u0928\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0926\u0940 \u0917\u092f\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u092d\u093e\u0930\u0924 \u0915\u0947 \u0938\u0940\u090f\u091c\u0940 \u092a\u094d\u0930\u092e\u0941\u0916 \u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u0915\u093e\u0932 6 \u0935\u0930\u094d\u0937\u094b \u0915\u093e \u0939\u094b\u0924\u093e \u0939\u0948 \u092f\u093e \u092b\u093f\u0930 65 \u0935\u0930\u094d\u0937 \u0915\u0940 \u0906\u092f\u0941 \u0924\u0915 \u0915\u093e\u0964 \u0907\u0928 \u0926\u094b\u0928\u094b\u0902 \u0939\u0940 \u092e\u0947\u0902 \u0938\u0947 \u091c\u094b \u092d\u0940 \u092a\u0939\u0932\u0947 \u0939\u094b\u0917\u093e, \u0909\u0938 \u0915\u0940 \u0905\u0935\u0927\u093f \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f\u0915\u093e\u0932 \u0939\u094b\u0917\u093e\u0964 CAG \u0915\u094b \u0905\u0927\u094d\u092f\u0915\u094d\u0937 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0939\u091f\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0939\u093e\u0932\u093e\u0901\u0915\u093f \u092f\u0947 \u0938\u093f\u0930\u094d\u092b \u0915\u0926\u093e\u091a\u093e\u0930 \u0914\u0930 \u0905\u0915\u094d\u0937\u092e\u0924\u093e \u0915\u0947 \u0906\u0927\u093e\u0930 \u092a\u0930 \u0939\u0940 \u0939\u091f\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938\u0915\u0947 \u0932\u093f\u090f \u0906\u0935\u0936\u094d\u092f\u0915 \u0939\u0948 \u0915\u0940 \u092f\u0947 \u0926\u094b\u0937 \u0938\u093e\u092c\u093f\u0924 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u091a\u093e\u0939\u093f\u092f\u0947 \u0914\u0930 \u0935\u093f\u0936\u0947\u0937 \u092c\u0939\u0941\u092e\u0924 \u0915\u0947 \u0938\u093e\u0925 \u0935\u093f\u0927\u0947\u092f\u0915 \u0915\u0940 \u0938\u094d\u0935\u0940\u0915\u0943\u0924\u093f \u0939\u094b\u0928\u0940 \u091a\u093e\u0939\u093f\u090f\u0964 \u091c\u093f\u0938\u0915\u0947 \u092c\u093e\u0926 \u0939\u0940 \u0938\u0940\u090f\u091c\u0940 \u0915\u094b \u0939\u091f\u093e\u092f\u093e \u091c\u093e \u0938\u0915\u0924\u093e \u0939\u0948\u0964 \u0907\u0938 \u092a\u094d\u0930\u0915\u094d\u0930\u093f\u092f\u093e \u0915\u094b \u092e\u0939\u093e\u092d\u093f\u092f\u094b\u0917 \u092f\u093e\u0928\u0940 \u0907\u092e\u094d\u092a\u0940\u091a\u092e\u0947\u0902\u091f \u0915\u0939\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 <\/p>\n\n\n\n

\u092f\u0939 \u092d\u0940 \u092a\u095d\u0947\u0902 : \u0938\u0942\u091a\u0928\u093e \u0915\u093e \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930 \u0915\u094d\u092f\u093e \u0939\u0948 <\/a><\/strong><\/p>\n\n\n\n

Comptroller and Auditor General – CAG \u0915\u0947 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f <\/h3>\n\n\n\n

\u0915\u0948\u0917 \u092f\u093e\u0928\u093f \u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0915 \u090f\u0935\u0902 \u092e\u0939\u093e\u0932\u0947\u0916\u093e\u092a\u0930\u0940\u0915\u094d\u0937\u0915<\/strong> \u090f\u0915 \u092e\u0939\u0924\u094d\u0935\u092a\u0942\u0930\u094d\u0923 \u0905\u0927\u093f\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0907\u0938 \u092c\u093e\u0924 \u0915\u094b \u0938\u0941\u0928\u093f\u0936\u094d\u091a\u093f\u0924 \u0915\u0930\u0928\u093e \u0939\u0948 \u0915\u093f \u0938\u0902\u0938\u0926 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0905\u0928\u0941\u092e\u0928\u094d\u092f \u0916\u0930\u094d\u091a\u094b\u0902 \u0915\u0940 \u0938\u0940\u092e\u093e \u0938\u0947 \u0905\u0927\u093f\u0915 \u0927\u0928 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0928 \u0939\u094b\u0928\u0947 \u092a\u093e\u090f \u0914\u0930 \u0938\u0902\u0938\u0926 \u0926\u094d\u0935\u093e\u0930\u093e \u0935\u093f\u0928\u093f\u092f\u094b\u0917 \u0905\u0927\u093f\u0928\u093f\u092f\u092e \u092e\u0947\u0902 \u0928\u093f\u0930\u094d\u0927\u093e\u0930\u093f\u0924 \u092e\u0926\u094b\u0902 \u092a\u0930 \u0939\u0940 \u0927\u0928 \u0916\u0930\u094d\u091a \u0915\u093f\u092f\u093e \u091c\u093e\u090f\u0964 \u0938\u0902\u0935\u093f\u0927\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0924\u0939\u0924 \u092f\u0947 \u090f\u0915 \u0938\u094d\u0935\u0924\u0902\u0924\u094d\u0930 \u092a\u094d\u0930\u093e\u0927\u093f\u0915\u0930\u0923 \u0939\u0948\u0964 \u091c\u093f\u0938\u0915\u093e \u0905\u0930\u094d\u0925 \u0939\u0948 \u0915\u093f \u092f\u0947 \u090f\u0915 \u0938\u094d\u0935\u0924\u0902\u0924\u094d\u0930 \u0938\u0902\u0938\u094d\u0925\u093e \u0915\u0947 \u0930\u0942\u092a \u092e\u0947\u0902 \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0915\u0930\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902\u0964 \u0907\u0938 \u0938\u0902\u0938\u094d\u0925\u093e \u0915\u0947 \u090a\u092a\u0930 \u0915\u094b\u0908 \u0938\u0930\u0915\u093e\u0930\u0940 \u0928\u093f\u092f\u0902\u0924\u094d\u0930\u0923 \u0928\u0939\u0940\u0902 \u0939\u094b\u0924\u093e\u0964 \u0938\u0902\u0935\u093f\u0927\u093e\u0928 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u091a\u094d\u091b\u0947\u0926 149 \u0915\u0947 \u0905\u0928\u0941\u0938\u093e\u0930 \u0907\u0938 \u0938\u0902\u0938\u094d\u0925\u093e \u0915\u0947 \u0905\u0928\u094d\u092f \u0915\u093e\u0930\u094d\u092f \u0906\u092a \u0928\u0940\u091a\u0947 \u0926\u093f\u090f \u0917\u090f \u092a\u0949\u0907\u0902\u091f\u094d\u0938 \u0938\u0947 \u0938\u092e\u091d \u0938\u0915\u0924\u0947 \u0939\u0948\u0902 – <\/p>\n\n\n\n